Wat is Gharar? – Wat betekent Gharar bij islamitisch beleggen?
Gharar is een Arabisch woord dat wordt geassocieerd met onzekerheid, bedrog en risico. Het is beschreven als “de verkoop van wat nog niet aanwezig is”, zoals gewassen die nog niet zijn geoogst of vis die nog niet is gevangen. In het Nederlands wordt eenzelfde aanduiding bedoeld met ‘’de huid van een beer verkopen voordat deze geschoten is’’.
Belangrijke lering die u uit dit artikel kunt trekken:
- Het woord gharar betekent onzekerheid, bedrog of risico.
- Bij islamitisch beleggen is gharar verboden omdat het indruist tegen het idee van zekerheid en openheid in zakelijke transacties.
- Gharar kan ontstaan wanneer de eigendomsclaim onduidelijk of verdacht is.
- Voorbeelden van gharar in moderne financiën zijn futures- en optiecontracten, waarvan de leveringsdatum in de toekomst ligt.
Gharar is een belangrijk concept in islamitisch beleggen en wordt gebruikt om de legitimiteit te meten van een risicovolle investering met betrekking tot short selling, gokken, de verkoop van goederen of activa van onzekere kwaliteit, of een contract dat niet in duidelijke bewoordingen is opgesteld.
Waarom is Gharar ongewenst bij islamitisch beleggen?
Het woord gharar is een soort algemene term geworden in het moderne lexicon. Verkoop of financiële transacties die als gharar worden beschouwd, worden beoordeeld op basis van de mate van misverstand die tussen partijen kan bestaan en de mate van onzekerheid dat de goederen of betaling kunnen worden geleverd. Gharar is over het algemeen verboden onder de islam omdat er een reeks strikte regels zijn in islamitisch beleggen tegen transacties die zeer onzeker zijn of die onrecht of bedrog kunnen veroorzaken tegen een van de partijen.
De rechtvaardiging en begeleiding voor het verbieden van contracten of transacties die als gharar worden beschouwd, komt uit de hadith, een gerespecteerd boek in de islam. Het bevat de uitspraken van de profeet Mohammed, die zich uitsprak tegen de verkoop van de vogels in de lucht, de vissen in het water of het ongeboren kalf in de moederschoot, en zei: “Verkoop niet wat niet bij je is.” Daarom ontstaan er vragen over gharar wanneer een claim van eigendom onduidelijk of verdacht is.
Duidelijkheid over de bedoelde betekenis van gharar komt ook in de koran, waar staat: “En eet jullie eigendommen niet onder elkaar op voor ijdelheden”, wat wordt geïnterpreteerd als het verbod op roofzuchtige zakelijke praktijken, omdat dergelijke praktijken niet de gehele gemeenschap ten goede komen.
Voorbeelden van Gharar
In de financiële wereld wordt gharar waargenomen bij derivatentransacties, zoals termijncontracten, futures en opties, evenals bij short selling en andere vormen van speculatie. Bij islamitisch beleggen zijn de meeste derivatencontracten verboden en worden ze als ongeldig beschouwd vanwege de onzekerheid die gepaard gaat met de toekomstige levering van de onderliggende waarde.
Geleerden maken onderscheid tussen kleine en substantiële gharar, en hoewel de meeste afgeleide producten vanwege buitensporige onzekerheid verboden zijn, zijn andere praktijken die als gharar worden beschouwd, zoals commerciële verzekeringen, essentiële onderdelen van het economische leven. Het is ook toegestaan voor een verkoper om fungibele artikelen, zoals tarwe en andere goederen, te short verkopen om op een later tijdstip aan een koper te worden geleverd.
Ondertussen wordt de verkoop zonder fysiek bezit niet per se veroordeeld, maar de belofte van levering door een van beide partijen zonder geloofwaardigheid is een schending. Ook worden transacties en contracten als gharar beschouwd wanneer buitensporige risico’s of onzekerheid worden gecombineerd met het feit dat de ene partij profiteert van het eigendom van de andere, of dat de ene partij alleen profiteert van het verlies van de andere partij. Om die reden verbiedt islamitisch beleggen ook ten strengste het verstrekken van leningen met rente, die het als woeker beschouwt.