Wat is Riba? – Uitleg van het begrip Riba in context van Islamitisch beleggen
Riba is een concept in de Islamitische leer dat in grote lijnen verwijst naar het concept van groei, toename of overschrijding, wat op zijn beurt rente verbiedt dat deze wordt bijgeschreven op leningen of deposito’s. De term “riba” is ook ruwweg vertaald als het nastreven van illegale, uitbuitende winsten gemaakt in zaken of handel onder de islamitische wet, vergelijkbaar met woeker.
Belangrijke lering die u uit dit artikel kunt trekken:
- Bij Islamitisch beleggen refereert riba naar de rente gerekend op leningen en stortingen.
- De Islamitische leer verbiedt riba, zelfs wanneer het gaat om lage rente percentages en acht dit illegaal, onethisch en woekerachtig.
- Islamitisch bankieren werkt op een aparte manier om financiële transacties te kunnen faciliteren zonder rente te rekenen.
Riba leren begrijpen
Riba is een concept in Islamitisch bankieren dat refereert naar het rekenen van rente. Het wordt ook wel woeker genoemd, wat op zijn beurt refereert naar het rekenen van exorbitante rente percentages. Er is volgens Islamitische juristen ook een andere vorm van riba, welke refereert naar het herhaaldelijk verhandelen van goederen in ongelijke kwantiteit of van ongelijke kwaliteit. Echter zullen wij het in dit artikel hebben over riba in de context van het Islamitisch beleggen.
Riba is volgens Sharia wetgeving verboden om een aantal belangrijke redenen. Het is namelijk bedoeld om in een ruil voor gelijkheid te zorgen. Dit betekent dat mensen uit de gemeenschap hun rijkdom kunnen bewaren door geen ongelijke, oneerlijke of illegale transacties te doen. De Islaam promoot het grote goed en het helpen van anderen door vriendelijkheid. Het doel hiervan is om gevoelens van egoïsme en egocentrisme te verwijderen, die sociale antipathie, wantrouwen en wrok kunnen creëren tussen personen uit de gemeenschap. Door riba illegaal te maken, creëert de Shari’ah-wetgeving kansen en contexten waarin mensen worden aangemoedigd om liefdadig te handelen – geld lenen zonder rente.
Omdat rente niet is toegestaan, is Murabaha een Islamitische financieringsstructuur waarbij de verkoper en koper de kosten en opwaardering van een actief overeenkomen. De opmaak vindt plaats van belang. Als zodanig is murabaha geen rentedragende lening (qardh ribawi), maar een acceptabele vorm van verkoop op krediet volgens de Islamitische wet. Net als bij een huurovereenkomst wordt de koper pas de echte eigenaar als de lening volledig is betaald.
De rationale gedachte achter riba
Riba is verboden volgens de Shari’ah wetgeving omdat men denkt dat het uitbuitend is. Hoewel veel moslims het erover eens zijn dat riba verboden is, is er veel discussie over wat riba is, of het tegen de Shari’ah-wet is, of alleen ontmoedigd, en of het al dan niet gestraft moet worden door mensen of door Allah. Afhankelijk van de interpretatie kan riba alleen verwijzen naar buitensporige interesse; voor anderen is het hele concept van rente echter riba en dus onwettig.
Hoewel er bijvoorbeeld een breed spectrum van verschillende interpretaties bestaat over het punt waarop rente uitbuiting wordt, zijn veel moderne Islamitische geleerden van mening dat rente moet worden toegestaan tot de waarde van inflatie, om kredietverstrekkers te compenseren voor de tijdswaarde van hun geld, zonder buitensporige winst. Niettemin werd riba grotendeels als wet aangenomen en vormde de basis van de Islamitische banksector.
De moslimwereld worstelt al geruime tijd met het concept van riba op religieus, moreel en juridisch vlak. Uiteindelijk zorgde de economische druk ervoor dat religieuze en wettelijke regelgeving werd versoepeld, althans voor een bepaalde periode. In zijn boek, Jihad: The Trail of Political Islam, schreef Giles Kepel dat “aangezien moderne economieën functioneren op basis van rentetarieven en verzekeringen als voorwaarden voor productieve investeringen, hebben veel Islamitische juristen hun hersens gepijnigd om manieren te vinden om daarop hun toevlucht te nemen zonder de regels van de koran om te buigen’.